«بازي»؛ لبه‌ي تيغ باورپذيري

مجله نوا، ساسان گلف باز

مردم دنيا كه اين روزها با سريال هايي مثل «بازي ماهي مركب» پرطرفدارتر شده اند، در چند فصل اخير و سال هاي قبل چند بار «بازي تاج و تخت» را تماشا كرده اند كه قبلا «بازي هاي خنده دار» بود. مايكل هانكه در دو نسخه (1997 و 2007) حضور داشته است و احتمالاً قبلاً بيننده «بازي اشك» نيل جردن بوده است. اين افراد احتمالاً بر اين باورند كه زندگي و دنياي جلوي چشمانشان نوعي بازي و متأسفانه اين نوع مرگ است. به نظر مي رسد كه زندگي مردم در قرن بيست و يكم مانند يك بازي يا يك بازي بود. دليل چنين احساساتي را بايد از جامعه شناسان و كارشناسان سياسي و اقتصادي جويا شد، اما هر چه هست در عناوين و مضامين فيلم هاي معروف ساخته شده در سال هاي اخير ديده مي شود و نمونه بارز اين فيلم ورود به قرن جديد است. توليد شده است؛ فيلم بازي در سال ۱۹۹۷، همان سالي كه هانكه «بازي‌هاي كمدي» اكران شد.

«بازي» به كارگرداني ديويد فينچر كه در زمان توليد آن 15 سال سن داشت، ساخته شد. فينچر تا آن زمان پيش از اين ويدئوهاي كوتاه زيادي به خصوص تبليغات و تبليغات ساخته بود و دو فيلم خوش ساخت «بيگانه و» و «هفت» را روانه بازار كرده بود و با سومين فيلم موفق نام خود را در بين بهترين ها تثبيت كرد. كارگردانان مهم سينما در سال‌هاي بعد فيلم‌هايي چون باشگاه مبارزه، اتاق امن، زودياك، پرونده عجيب بنجامين باتن، شبكه‌هاي اجتماعي، دختري با خالكوبي اژدها، دختر گمشده و راهب ساختند. .

نيكلاس ون اورتون (مايكل داگلاس)، رئيس بازي، يك بانكدار ثروتمند سانفرانسيسكو است كه حرفه اي موفق دارد اما زندگي شخصي او كاملاً بي معني است. خاطره خودكشي پدرش در خانه مجلل دوران كودكي كه نيكلاس در آن زندگي مي كرد هنوز او را ترك مي كند و همسرش را طلاق مي دهد. پدر نيكلاس در چهل و هشت سالگي خودكشي كرد. در چهل و هشتمين سالگرد تولد نيكلاس، برادرش كنراد (شان پن) كه چندان با استانداردهاي زندگي خانواده اش مطابقت نداشت و نيكلاس مدت زيادي بود كه او را نمي شناخت، آمد و از او خواست كه به شركت بپيوندد. خدمات ورزشي و تفريحي را به مشتريان ارائه مي دهد. صدا زدن. اما نيكلاس مي فهمد كه يك نقشه خطرناك و مرگبار ادامه دارد.

بسياري از فيلم هاي ترسناك بر اساس مفهوم “توطئه يا فريب” ساخته شده اند. اما شالوده ديويد فينچر براي «بازي» مثلث «توطئه، زمينه، مقدمه بر زمينه» است و همين موضوع تفاوتي اساسي بين اين فيلم و ديگر آثار اين ژانر ايجاد كرده است. خود ديويد فينچر در مصاحبه با اينديپندنت به اين تفاوت اشاره كرد: «فيلم‌ها معمولاً با بيننده توافق مي‌كنند كه «ما به شما وفادار هستيم و هر چيزي كه بعداً به شما نشان دهيم معنا و مفهوم دارد». اما ما اين كار را نكرديم. در اين مورد مهم اين است كه اطلاعات در فيلم چگونه منتشر مي شود و در اختيار بيننده قرار مي گيرد.» او با پذيرش اين رويكرد ريسك‌هاي بزرگي كرد، زيرا هميشه بر لبه تيغ صادق بود و خطر از دست دادن اعتماد بيننده را به فيلم و فيلمساز و در سينما به‌عنوان زندگي و جامعه از دست داد. اعتماد به معناي از دست دادن همه چيز است. با اين حال، فينچر با درس هايي كه از استاد تلخ، آلفرد هيچكاك آموخته بود، بر اين آزمون دشوار غلبه كرد، اما تمام اعتبار اين موفقيت را نبايد به كارگردان داد (اشتباه بزرگي كه طرفداران نگاه نويسنده به سينما تقريباً هميشه انجام مي دهند) . و در اين مورد نبايد از نقش فيلمنامه نويسان و بازيگران به ويژه شخصيت اصلي غافل شد.

فيلمنامه «بازي» توسط جان برانكاتو و مايكل فريس شش سال قبل از توليد و فروش در استوديو مترو گلدوين ماير نوشته شده بود. نويسندگان اولين پرده از منابع ادبي متعددي الهام گرفته‌اند، از كافكا با «آزمايش» تا ديكنز و «شب كريسمس» و مطمئناً براي تماشاي الگوهاي سينمايي مانند جورج روي هيل. فيلمنامه در Propaganda Films با كارگرداني فيلم Jonathan Masto و بازيگراني مانند Kyle McLaughlin و Bridget Fanda ارائه شد. با اين حال، ساخت فيلمنامه متوقف شد و شركت سازنده ديگري به نام پلي گرام، فيلمنامه را بر عهده گرفت. جاناتان ماستو مدير توليد فيلم شد و ديويد فينچر را كارگرداني كرد كه از اندرو كوين واكر، فيلمنامه نويس فيلم موفق قبلي خود “هفت” (15) كمك گرفت تا “شخصيت شخصيت ها بر اساس شخصيت هاي مايكل داگلاس” را بازنويسي كند.

مايكل داگلاس كه در فيلم‌هاي ترسناكي چون «سندرم چيني»، «جاذبه مرگبار» و «مكاشفه» بازي كرد و در سال‌هاي بعد نيز در فيلم‌هاي ترسناكي مانند «جنايت بي‌عيب» ظاهر شد و از اين فرصت براي طبيعت و شخصي‌سازي استفاده كرد. نشانه‌هاي ستاره‌اي كه او براي خود ساخته بود، او را به اين باور رساند كه در نهايت به آن ايمان بياورد. علاوه بر داگلاس، برخي از بازيكنان حمايت كننده نيز به خوبي انتخاب شده و دستچين شده اند. از جمله شان پن، دبرا كارا اونگر در نقش كريستين، جيمز ريبرن در نقش فينگلد، كارول بيكر در نقش السا و آرمين مولرشتال در نقش بائر. فينچر با توجه به اين بازيگران و به خصوص مايكل داگلاس توانست حجم معقولي از ورود اطلاعات و تعليق هاي گام به گام و مداوم را در طول دقيقه 7 فيلم حفظ كند و تماشاگر را هميشه راضي نگه دارد. و احساس گيجي. هميشه آن را همانطور كه بايد نگه داريد. اين فيلم شهرت هنري و جشنواره اي به دست نياورد، اما با استقبال خوب تماشاگران مواجه شد و توانست در گيشه مژه هايش را از آب درآورد و جايگاه فينچر را تثبيت كند.

به اصطلاح “نظريه بازي” توسط رياضيداناني مانند جان ون نويمان در اواسط قرن بيستم در تجزيه و تحليل رياضي و ساخت مدل هاي تصميم گيري منطقي ايجاد شد. با توسعه اين نظريه در طول دهه ها، كاربردهاي زيادي در زمينه هاي مختلف دانش از زيست شناسي گرفته تا اقتصاد، علوم اجتماعي، علوم سياسي و فلسفه يافت شد. اين نظريه همچنين زمينه اي را فراهم مي كند تا اسكرين نويسان بازي «بازي» به توطئه و شكل اسطوره اي تئوري هاي توطئه اشاره كنند كه در دهه هاي اخير به تدريج قدرت گرفته و در زندگي اقشار وسيعي از جامعه وجود داشته است. مخاطبان «بازي» مي توانند نفس راحتي بكشند يا از اينكه در قلمرو قهرمان داستان نيستند خوشحال شوند، اما مطمئناً به اتفاقاتي كه ممكن است در پشت صحنه رخ دهد فكر مي كنند.

اين فيلم را در نماوا ببينيد