كافئين را شايد بتوان يكي از معروف ترين و پرمصرف ترين نوشيدني ها در سراسر دنيا دانست، ادعا مي شود نوشيدني هاي حاوي كافئين مي توانند بر عملكرد ورزشي فرد مصرف را ارتقا دهند.
آيا كافئين و نوشيدني هايي مانند قهوه كه داراي كافئين هستند مي توانند عملكرد ورزشي فرد را ارتقا دهند يا اينكه ادعاهاي موجود در اين خصوص پايه علمي ندارند؟
كافئين از جمله تركيبات شيميايي است كه در برخي از نوشيدني ها وجود دارد، اما بسياري از ما اين تركيب را بيشتر از همه با قهوه مي شناسيم. مدتهاست كه ادعا مي شود اين ماده شيميايي مي تواند بر روي عملكرد ورزشي افراد تاثير مثبتي داشته باشد.
هر چند همه ما از خوردن قهوه لذت مي بريم، اما با خوردن اين نوشيدني معروف مقادير قابل توجهي از كافئين را وارد جريان خون خود مي نماييم. با وارد شدن اين ماده به داخل خون احساس مي كنيم سرزنده تر از قبل هستيم. اين تركيب، هوشياري ما را ارتقا مي دهد و بر تمركز فرد مي افزايد. همچنين عملكرد شناختي، مهارت هاي حل المسائلي و حافظه كوتاه مدت با مصرف كافئين ارتقا مي يابد.
اما سوال اينجاست كه آيا ادعاهاي جسته گريخته در خصوص تاثير اين تركيب شيميايي بر عملكرد ورزشي و فيزيكي واقعيت دارد يا خير؟
پژوهشگران نتايج چندين تحقيق مختلف را با هم تركيب كرده اند تا در نهايت به يك جمع بندي واقعي از تاثير كافئين بر بدن و عملكرد فيزيكي انسان برسند. در واقع اين مگاتحليل در برگيرنده ۳۰۰ پژوهش جزئي با حضور ۴ هزار و ۸۰ داوطلب بوده است.
نتايج بدست آمده جالب توجه بود. پژوهشگران در نهايت به اين نتيجه رسيدند كه مصرف اين تركيب شيمايي بين ۲ تا۱۶ درصد در عملكرد فيزيكي و ورزشي فرد اثر دارد و منجر به بهبود آن مي شود.
بر اين اساس به نظر مي رسد بطور ميانگين تاثير اين ماده شيميايي بر بهبود عملكرد ورزشي در حدد ۶ درصد باشد. اين موضوع مي تواند اهميت داشته باشد، زيرا شايد در فعاليت هاي ورزشي روزانه اين تاثير چندان به چشم نيايد، اما در رقابت هاي ورزشي حرفه اي چنين تاثيري مي تواند كاملا سرنوشت ساز بوده و بازتاب بسيار گسترده اي داشته باشد.
كافئين باعث مي شود فرد مسافت هاي بيشتري را با سرعت بالاتري بدود، همچنين در حوزه بدنسازي به ورزشكار اين امكان را مي دهد تا ست هاي بيشتري را تكرار كند و وزنه هاي سنگين تري را بلند نمايد.
چرا كافئين عملكرد ورزشي را ارتقا مي دهد؟
گيرنده هايي در مغز وجود دارند كه وظيفه آنها دريافت دستورات ماده شيميايي به نام آدنوزين است. در واقع آدنوزين تركيب شيميايي است كه در زمان فعاليت فيزيكي خود را به گيرنده هاي مغزي مي رساند و به مغز اعلام خستگي مي كند.
جالب اينكه ساختار شيميايي آدنوزين شبيه به كافئين است و با مصرف كافئين مغز به اشتباه دستورات ديگري را دريافت مي كند و اجازه نمي دهد دستور آدنوزين به گيرنده هاي مغزي رسيده و فرد احساس خستگي كند.
آدنوزين در زمان فعاليت ورزشي در تعامل با مغز احساس خستگي را ايجاد مي كند. كافئين از يك سو مانع از رسيدن پيام آدنوزين به مغز مي شود و از سوي ديگر به خودي خود نيز عملكردي مخالف آدنوزين دارد و مانع از شكل گيري حس خستگي در مغز مي شود، لذا تصور ما از خستگي و دريافت ما از آن تغيير مي كند.
از سوي ديگر بسياري از پژوهشگران تصور مي كردند با مصرف منظم كافئين اين حالت از بين برود و اين تركيب شيميايي خواص خود را از دست بدهد، اما مشخص شد كه اينگونه نيست.
همچنين به نظر مي رسد نوشيدن قهوه و يا خوردن مكمل كافئين به يك اندازه بر روي عملكرد فيزيكي تاثير داشته باشند، بدين معنا كه كافئين موجود در هر دو يك تاثير واحد را از خود نشان مي دهند.
اما دوز كافئين موجود در قهوه بستگي به ميزان مصرف، روش آماده سازي و نوع دانه هاي قهوه دارد. با اين وجود و بطور كلي يك ليوان قهوه بين ۹۵ تا ۱۶۵ ميليگرم كافئين دارد و لذا براي رسيدن به تاثير واقعي قهوه بر عملكرد فيزيكي بايد دست كم دو ليوان قهوه نوشيد.
در واقع در مقابل هر كيلو وزن بدن بايد ۳ تا ۶ ميليگرم كافئين مصرف شود تا بهترين تاثير را داشته باشد. اين بدان معناست كه يك فرد ۷۰ كيلوگرمي بايد ۲۱۰ تا ۴۲۰ ميليگرم از اين ماده را مصرف كند كه تقريبا معادل دو ليوان قهوه است.
البته علاوه بر قهوه، اقلام خوراكي ديگري نيز حاوي اين ماده شيميايي هستند كه از جمله آنها مي توان به آدامس كافئيني، شكلات و نوشيدني هاي انرژي زا اشاره كرد.
مصرف كافئين بايد چند ساعت قبل از ورزش صورت گيرد؟
اگر مي خواهيد با مصرف اين ماده از عملكرد بهتري برخوردار شويد بهتر است ۴۵ تا ۹۰ دقيقه قبل از ورزش قهوه را بنوشيد. البته برخي از محصولات مانند آدامس كافئيني تاثير سريعي دارند و پس از ۱۰ دقيقه مي توان شاهد تاثير آنها بود.
آيا اين بدان معناست كه براي بهبود عملكرد فيزيكي مجاز به نوشيدن مقادير بالايي از قهوه هستيم؟ در پاسخ بايد گفت خير، زيرا اين امر مي تواند تاثيرات جانبي از جمله ناراحتي معده، سرگيجه، تهوع، بي قراري، عصبي شدن، كم خوابي و موارد ديگر را به همراه داشته باشد و لذا شايد چندان جالب نباشد كه پس از انجام يك برنامه تمريني ورزشي دچار سردرد شديد ناشي از مصرف اين ماده شويم.
غير فعال شدن دو ويژگي مهم پيكسل هاي گوگل به دليل بروز يك باگ جديد